Seniorzy za kierownicą. Czy jest się czego bać?

Na drogach szybko przybywa kierowców w tak zwanym sile wieku. W Polsce nie ma limitu wieku dla kierowców. Wypadki z udziałem seniorów wzbudzają spore emocje i prowokują do ostrych komentarzy. Najczęściej pojawiają się apele o wprowadzeniu obowiązkowych badaniach dla kierowców w starszym wieku.

W 2017 roku Instytut Transportu Samochodowego przebadał reprezentatywną grupę kierowców z terenu Mazowsza. Mieli co najmniej 50 lat oraz 30-letni staż za kierownicą. Wyniki pokazały, że kierowcy uważają mimo wszystko wiek za jeden z najmniej istotnych czynników warunkujących bezpieczeństwo w ruchu drogowym.

Jednak wypadki z udziałem kierowców w podeszłym wieku, choć nieczęste, to wstrząsają opinią publiczną. Głośno było o zdarzeniu w Jeziorzanach (Lubartów), kiedy to 82-letni kierowca jeepa potrącił dwie rowerzystki i staranował 5 wozów. Policji tłumaczył się, że pomylił pedał gazu z hamulcem.

Podobne zdarzenie miało miejsce w Warszawie, gdzie 92-latek myląc pedał hamulca z gazem, potrącił dwie kobiety.

Aktualnie jest około 8 milionów kierowców w wieku 50 i więcej lat. Wraz z wiekiem postępują zmiany biologiczne i mentalne, które mają znaczący wpływ na umiejętność kierowania pojazdem.

Dwie trzecie kierowców jest zdania, że starsi kierowcy prowadzą bezpieczniej, bo mają większe doświadczenie w kierowaniu samochodami, niż młodsi kierowcy.

Autorzy badań zwracają uwagę, że osoby starsze są najszybciej rosnącą grupą kierowców, jednak kierowcy powyżej 60. roku życia powodują mniej niż 4,5 tys. wypadków rocznie. Podkreślają też, że odbieranie uprawnień do kierowania pojazdem osobom starszym powinno mieć miejsce tylko w rzeczywiście uzasadnionych medycznie przypadkach. Obok badań lekarskich ważna i efektywna jest również edukacja o nowoczesnej technice i technologii w pojazdach i na drogach.

Światowe analizy poświęcone starszym kierowcom potwierdzają między innymi, że seniorzy są bezpieczniejsi niż kierowcy znajdujący się w innych grupach wiekowych i nie wykazują wysokiego ryzyka spowodowania wypadku drogowego, mimo potencjalnych ograniczeń.

Do tego, uniemożliwienie prowadzenia pojazdów przez osoby starsze może być przyczyną ich wykluczenia społecznego, szczególnie dotyczy to osób mieszkających w małych miejscowościach.

Kwestia wieku przy prowadzeniu samochodu to bardzo szeroki temat. Na drogach widuje się przedziwne sytuacje, w których to starsze osoby wjeżdżają na drogę pod prąd, bądź popełniają szkolne błędy i wykroczenia. Często są one spowodowane pogarszającym się wzrokiem, wydłużonym czasem potrzebnym na podjęcie decyzji.

Przykładem jest 85-letniego mężczyzna, który zginął na skutek zdarzenia.

Z badania przeprowadzonego przez Centralny Instytut Ochrony Pracy w Państwowym Instytucie Badawczym wynika, że starsi kierowcy statystycznie są sprawcami większej liczby kolizji, ale to nie oni powodują największa liczbę groźnych wypadków na drogach, gdyż zdają sobie sprawę ze swoich ograniczeń i jeżdżą ostrożniej. 

Z analizy Centralnego Instytutu Ochrony Pracy PIB wynika, że to młodsi kierowcy stanowią największe zagrożenie. Jednakże wraz z wiekiem prowadzenie samochodu staje się coraz trudniejsze. W grupie kierowców w wieku 85 lat i starszych ryzyko spowodowania wypadku na skrzyżowaniu jest dziesięć raz wyższe niż u 40-latków. Według badań naukowców z Norwegii czas reakcji seniorów prowadzących auto poza terenem zabudowanym jest o 27 procent gorszy od kierujących w wieku 35-45 lat, a w zatłoczonym mieście wydłuża się o aż 46 proc w stosunku do młodszych kierowców.

Obecnie panuje wśród nas stereotyp, że starsze osoby stanowią duże zagrożenie na drodze i wypadki z udziałem seniorów są mocno nagłaśniane. Ale pomimo obiegowych opinii to nie seniorzy, ale młodzi kierowcy powodują najwięcej śmiertelnych wypadków na drogach.

Starsi kierowcy, jak podkreśla dr Łuczak w podsumowaniu wyników swojego badania, reagują stosownie do swoich ograniczeń. Unikają nadmiernej prędkości, omijają trudne skrzyżowania i prowadzą roztropnie, bez podejmowania ryzyka.